Paradijs in de Polder

Van controller op kantoor naar herder van een kudde

Het lam staat symbool voor vernieuwing. Het schaap symboliseert behoefte aan bescherming en leiderschap. Voor Odile Olfers kwamen deze twee symbolen samen. Zij vernieuwde zichzelf en beschermt nu drie schaapskuddes nadat haar baan bij het ministerie van Defensie kwam te vervallen.

Odile werkte 25 jaar als controller bij Defensie. Haar baan verdween en Odile wist aanvankelijk niet zo goed welke kant haar leven uit zou gaan. Na een jaar opperde een buurman of het herderschap iets voor haar zou zijn. Odile woont buiten en heeft thuis onder meer  vijf schapen. “Maar ik had er nooit aan gedacht om herder te worden,’’ zegt zij. “Het sprak me wel direct aan.’’

De vernieuwing was in gang gezet. Odile zocht een herder, vond er een en vroeg hem of zij met hem mocht meelopen. “Ik weet niets, maar ik wil alles leren, zei ik.’’ De herder deed goede pogingen haar van haar idee af te helpen. Dat is niet gelukt. Odile hoedt nu sinds vorig jaar drie kuddes. Op parttime basis. Zij is razendenthousiast over haar nieuwe werk. “Ik werk drie dagen per week, maar ik wil graag uitbreiden naar vier dagen.’’

Morrigan loopt een dagje mee

Locatie: Noorderplassen, Almere 

De kudde aan de wandel langs de Noorderplassen

De schapen staan dicht bij elkaar, vlak achter de dijk langs de Noorderplassen in Almere. Hier vervullen zij de rol van de 'natuurlijke grasmaaiers'. Nieuwsgierig bekijken ze de voorbijgangers. De dieren zijn rustig, geen geblaat. Het is half negen in de morgen. Odile arriveert met haar twee border collies. Ze is vrolijk. Het regent niet en het is ook niet te heet. “Kom, dan lopen we eerst door de kudde heen.’’ Ze haalt de elektriciteit van het flexibele hek af en laat mij over het draad heen stappen.

Schapen zijn wild. Ze houden er niet van dicht te worden benaderd. Erop afstappen alleen al zorgt voor beweging van de groep. Die natuur gebruiken herders voor het hoeden van een kudde. Voordat een herder met zijn dieren op stap gaat, moet hij natuurlijk wel eerst weten welke schapen mee kunnen en welke niet.

Dus moet hij toch door de kudde heen om te zien welke schapen kreupel lopen. 

“Zachtjes lopen,’’ instrueert Odile. De herderin loopt ook niet rechtstreeks op de dieren af. Met een grote boog en  voorzichtige tred lukt het middenin de kudde te belanden en er doorheen te wandelen. De dieren komen vanzelf in beweging, ze lopen van ons af. Zo kunnen we precies zien hoe ze lopen. 

Badmeestershaak

Twee schapen lopen mank. Daar moet Odile iets aan doen. Ze pakt een lange stok met grijphaak eraan. Dat doet Morrigan aan zwemles denken. De badmeester had vroeger zo’n lange stok met een haak eraan. Die voelde ik regelmatig om mijn nek, als ik op de lange baan op mijn rug niet rechtuit zwom, maar een diagonaal dreigde te maken. Zo’n soort stok heeft een herder bij zich als hij een schaap wil vangen. Odile loopt achter het schaap aan dat uiteraard onraad ruikt en weg wil, maar daar gaat de stok en grijpt de haak om een van de achterpoten. Ze tackelt het schaap met de haak en is er daarna snel bij zodat het niet kan weglopen.

Odile behandelt een van de twee manklopende schapen.

Nadat Odile de twee zieke schapen heeft gevangen en behandeld, verplaatsen we de paaltjes van de hekken om zo het graasgebied te vergroten. En dan gaat Hèt gebeuren: de schapen mogen aan de wandel. Eén paaltje wordt zover opzij gezet dat de kudde een opening heeft. De border collie heeft er zin in zo te zien. Ze rent ijverig heen en weer. Als een grote wollen wolk verplaatst de groep schapen zich in een uitermate hoog tempo. ‘Kunnen ze je omver lopen, of gaan ze altijd automatisch om je heen?’ vraag ik mij plotseling af als tientallen schapen wild om mij heen rennen. “Ze kunnen je ook omver lopen’’, luidt het antwoord dat ik niet had willen horen nadat ik mijn vraag had gesteld.

Ik slik even, zorg ervoor dat ik wat steviger op beide benen sta en beweeg me dan uit de kudde, of rennen de schapen zelf voorbij? Na wat geharrewar met schapen die nog achterblijven en niet zien hoe ze uit het omrasterde veld kunnen komen, ferme inspanningen om de border collie in het gareel te krijgen, opniéuw in het gareel te krijgen èn daarin te houden, lukt het Odile de kudde naar de plek te brengen waar de schapen ook nog kunnen grazen. “Dit is genieten,’’ verzucht Odile. “Hier doe je het voor. Moet je horen hoe ze grazen. Dat is toch een prachtig geluid?’’

Vredig klinkt het gepluk van het gras, het zachte gekauw, het gepluk en het gekauw. De hond blijft voortdurend waakzaam onder het voorjaarszonnetje, de herderin ook. Nee, dit is niet te vergelijken met Odiles vorige leven op het ministerie. Dit is hard werken met als beloning púúr natuur.